LITIJUM PODIJELIO MJEŠTANE LOPARA: Ognjište ili profit?
Eksploatacija litijuma je pogubna po životnu sredinu, poručili su zagovornici zdrave životne sredine na tribini “Uticaji rudarenja litijuma na životnu sredinu i zajednice” koju je u Loparama, mjestu potencijalnog rudnika litijuma, organizovalo Ekološko udruženje Eko Put iz Bijeljine u saradnji sa Eko BiH mrežom. “Postoji više načina vađenja rude i proizvodnje litijuma, pa je za konačan sud neophodna studija”, poručili su neki od učesnika rasprave.
Iako još nema ni naznaka o Studiji o uticaju na životnu sredinu, javnost ne prestaje da bruji o potencijalnom rudarenju litijuma u Loparama. Dokaz je i rekordan odziv građana Lopara na tribinu “Uticaji rudarenja litijuma na životnu sredinu i zajednice”.
“Borićemo se svim silama da sačuvamo našu djedovinu, svoje grobove. Ako treba Motkama ćemo se tući”, kaže mještanin Lopara Slobodan Aleksić.
“Trebalo bi da to prihvate svi. Oni koji nemaju zemlju oni se bune, oni koji imaju ne bune se, oni prihvataju da se radi i da država ide naprijed i opština Lopare”, stava je njegov sugrađanin Milorad Jović.
Šta podijeljenom stanovništvu kažu profesori? Jedni su izričiti – uticaji rudarenja litijuma su pogubni. Drugi, osvjetljavaju više mogućnosti.
“Litijum se eksploatiše u pustinjama Amerike, Kine i Australije upravo zato što je tehnologija ekstrakcije litijuma pogubna po životnu sredinu”, navela je dr Dragana Đorđević, naučni savjetnik na Univerzitetu u Beogradu.
Profesor Rudarsko-geološkog fakulteta iz Tuzle Tihomir Knežiček kaže da nema odgovora na mnoga pitanja, između ostalih:
“Nema odgovora šta će se raditi sa tim kada se otkopa. Postoje dvije opcije, da se prerada radi u blizini lokaliteta, a drugo da se iskopana ruda natovari na brodove i vozi u Kinu ili Francusku recimo kako radi Kanada sa kompletnom svojom rudom litijuma.”
Đorđevićeva je dodala da se u pustinji Atakama nalazi 70 odsto svjetskih rezervi litijuma.
“Taj litijum se nalazi u slanim vodama i eksploatiše se sa površine. Svako drugo eksploatisanje je pogubno po životnu sredinu.”
“Nove tehnologije u preradi litijuma podrazumjevaju zatvoren ciklus. To znači da voda koja se upotrebljava ne ispušta se i ona cirkuliše sve vrijeme. Kasnije se ona, nakon nekoliko godina može konzervirati ili ponovnim hemijskim procesima očistiti od drugih štetnih komponenti”, kaže profesor Knežiček.
Polazna tačka ekologa je netaknuta priroda, svaka degradacija prirode je nedopustiva, bilo da se radi o kopanju litijuma ili šljunka iz riječnih korita.
“Društvo i zajednica bi trebalo da se razvijaju u smjeru proizvodje zdrave hrane i da sačuvamo našu vodu da bude zdrava i čista. Danas, sutra, možda će cijela BiH postati jedan veliki rudnik. Pitanje je da li to želimo? Stariji su još malo tu, ali šta će ovi mladi, šta će oni koji će tek sutra krenuti da žive”, navela je Snežana Jagodić Vujić ispred Ekološkog udruženjea “Eko put” iz Bijeljine koja je ujedno i organizator tribine.
Učešće u razgovoru uzeli su i predstavnici Udruženja “Ne damo Jadar” iz Gornjih Nedeljica.
“Ta priča o litijumu je jedna velika laž kojim se manipšuliše, po našem mišljenju. Mi obični ljudi moramo da kažemo ne. Na pitanjima o tako velikim projektima mora da bude pitana lokalna zajednica.”
Uprava ove lokalne zajednice čeka zvaničnu stručnu studiju.
“Mislim da je sve preuranjeno jer nema studije o tome kako će se raditi eksploatacija. Mi ćemo zauzeti stav nakon što se objelodani ta studija, a istraživanja koja su vršena nisu nanijela štetu ekosistemu naše opštine”, kaže načelnik Rado Savić.
Istraživanja su trajala tri godine. Vršila ih je švajcarska kompanija Arkor. Osim litijuma našli su – najviše magnezijuma, a potom i kalijuma i borona.
