Svjedok vremena: Prva bogomolja na Majevici (VIDEO)

Majevica i podmajevički kraj prepuni su, pored izuzetnog bogatstva koje je priroda darovala ovom kraju i brojnih drevnih zaostavština predaka sa tog prostora. Jedna od njih je prva bogomolja na Majevici, takozvana “Kelija” ili “Ćelija”, koja se nalazi u Gornjem Priboju. U njoj su se ljudi sakupljali i sabirali u molitvi i zajedništvu, prije nego što je napravljena prva crkva, a kao svjedok tih vremena stoji ponosno i dan danas.

Dio Majevice, Gornji Priboj, nekada je “vrio” od života, danas sve više pust. Nekada davno, ovaj kraj nije imao crkvu, na bogosluženja se odlazilo u Mačkovac i manastir Tavnu. Morali su Pribojčani prelaziti preko Teočaka, a tu su im, tada za vrijeme turske vladavine, činjeni brojni zulumi. Početkom 19. vijeka Gavro Veselinović, prvi poznati pribojski paroh, naučio je službu u Tavni, a onda ga je zvornički mitropolit rukopoložio za sveštenika. Tada nastaje i prva bogomolja u ovom kraju, takozvana “Kelija” ili “Ćelija”.

“Zidana je dosta široko, od pola metra do metar. Tu se okupljao vjerujući narod i tu je sveštenstvo stanovalo. Bilo je ovdje i drvenih crkava, prije izgradnje pribojske crkve. Dugo Turci nisu dali da se ovdje prave bogomolje, ali sa dolaskom Austrougara, malo popuštaju”, pojašnjava sveštenik Jeremija Lazić, protojerej-stavrofor.

Nasljednici imanja na kom je drevna bogomolja su nam ispričali da su, kopajući pored crkve pronašli drveni krst. Pokušavali su na nekoliko mjesta, ali nisu ništa više uspjeli saznati o ovoj relikviji. Kažu, i unutar crkve je sve ostalo autentično i sačuvano, uključujući krevete na kojima je sveštenstvo spavalo i kovčege gdje su čuvane stvari.

U „Ćeliji“, koja nije imala zvona, jer se u tursko vrijeme zvonjenje strogo zabranjivalo, vršene su samo jutarnje i večernje molitve a svi drugi obredi su se obavljali kao i prije u Mačkovcu i manastiru Tavni. Sve je to otežavalo vjerski život, pa su Pribojčani preduzimali korake za gradnju crkve u selu, ali nisu nikada dobijali dozvolu od turskih vlasti. Nekako im je pošlo za rukom da sagrade malu kapelu.

Mjesto za gradnju je izabrano, pošto se tu nalazilo “molitvište“, gdje se narod i do tada okupljao sa sveštenikom. To mjesto bilo je u vlasništvu nekog Salih-age iz Teočaka. Kada je došla austrougarska okupacija BiH, ode nekoliko viđenijih domaćina kod Salih-age, kako je zapisao Risto Lukić, „i zamole ga da im proda zemljište“.

Dogovor je pao da se vlasniku zemljišta izgradi kuća tamo gdje on tražio, a 1883. godine sagrađena crkva posvećena Rođenju Presvete Bogorodice u Priboju. Osvećena je na Arlijevdan.

“137 godina broji kako je osvećena i svake godine vladike dolaze da služe za Arlijevdan. Trudimo se da crkva obraz ne okalja onima koji su je gradili. U spisima stoji da je Gavro Delić iz Peljava kumovao sa sto dukata. Bilo je i drugih koji su pomagali sa po deset dukata, zvani `desetari`. Svako je dao onoliko koliko je mogao”, kaže otac Jeremija.

Sa lijeve i desne strane ulaznih vrata uklesana su imena na tablama stradalih boraca u Drugom svjetskom ratu, te u posljednjem odbrambeno-otadžbinskom. Oni su i sahranjeni na groblju preko puta crkve. Među njima je i jedan ruski dobrovoljac, sin jedinac, koji je došao da pomogne bratskom narodu, i stradao. Njegova želja je bila da bude sahranjen u Priboju, pripovijeda otac Jeremija. Nemila uspomena na ta vremena je i izrešetan prozor na crkvi koji kao podsjetnik, još stoji.

“Crkva se nalazi na jednom brežuljku, preko puta je škola. Između je tekla rijeka Janja, a njena voda se zahvatala kao izvorska. Sad je to bunar, 5, 6 metara dubok, Sa dvije strane je sazidan bedem, a rijeka Janja svojim tokom teče dalje”, ispripovijedao nam je sveštenik.

Nekad bilo, sad se pripovijeda. Otac Jeremija kaže da je raseljavanje stanovništva iz ovog kraja počelo još 1914. godine. Danas Priboj, sa okolnim selima broji oko 1.400 stanovnika. Učenika je stotinjak u školi, a nekada ih je, sjećaju se stariji, bilo i preko 800. Mnoga vrata su zatvorena, mladi odlaze u potrazi za boljom budućnošću.

A ovaj dio Majevice pravi je raj za život, sa čistim vazduhom i netaknutom prirodom.